zo merk je dat jij dit doet

‘Fawning’ is een term die steeds vaker opduikt in gesprekken over psychische gezondheid en trauma. Maar wat houdt het precies in? En hoe kun je er het beste mee omgaan?

Fawning is een copingmechanisme waarbij iemand zichzelf wegcijfert om conflicten te vermijden en het anderen naar de zin te maken. Het is een reactie die vooral voorkomt bij mensen die opgroeiden in onveilige of stressvolle omgevingen, zoals bij emotioneel misbruik of verwaarlozing.

Fawning als overlevingsstrategie

Fawning betekent letterlijk ‘kruiperig’, en kan ook slaan op fawn, een babyhertje dat in geval van gevaar dood speelt. In de context van trauma verwijst het naar gedrag waarbij iemand uit angst of onzekerheid zichzelf zo aanpast dat anderen tevreden blijven. Het is één van de vier overlevingsreacties op stress of bedreiging, naast vechten (fight), vluchten (flight) en bevriezen (freeze).

Mensen die fawning vertonen, proberen conflicten en gevaar te vermijden door altijd ‘ja’ te zeggen, zelfs als ze het ergens niet mee eens zijn of iets niet willen. Dit gedrag wordt uitgebreid toegelicht in artikelen op Psych Central, waar ook wordt benadrukt dat fawning vaak voorkomt bij mensen die trauma hebben meegemaakt.

Hoe herken je fawning?

Mensen die fawning gebruiken, maken het anderen vaak constant naar de zin. Ze zeggen ja, ook als ze eigenlijk nee bedoelen, en vermijden het uitspreken van hun eigen mening uit angst voor afwijzing of ruzie. Ze zijn extreem gevoelig voor de gevoelens en behoeften van anderen en vergeten daarbij vaak hun eigen wensen.

Dat leidt ertoe dat ze moeite hebben met het stellen van grenzen, en zich schuldig voelen als ze dat toch doen. Daarnaast maken ze zichzelf kleiner, alsof hun eigen gevoelens en behoeften minder belangrijk zijn. Dat kan – zeker op lange termijn – grote gevolgen hebben. Het is slopend om je zelf constant aan te passen.

Situaties waarin fawning zichtbaar is

Dat gedrag kan zich uiten in allerlei situaties: bijvoorbeeld een werknemer die nooit nee durft te zeggen tegen extra werk uit angst zijn baan te verliezen, of iemand in een relatie die altijd maar toegeeft, om ruzie te vermijden. Het is een manier om controle te houden in een onveilige omgeving, maar op de lange termijn zorgt het aanpassen en ‘pleasen’, juist voor veel stress en frustratie.

Volgens een artikel in Psychology Today over de vier traumareacties, waaronder fawning, is dit gedrag een poging om veiligheid te creëren in situaties waarin iemand zich anders machteloos zou voelen.

Waarom is fawning een probleem?

Hoewel zulk gedrag vriendelijk of zelfs empathisch overkomt, is het eigenlijk een teken van innerlijke onveiligheid. Door jezelf constant weg te cijferen en anderen te pleasen, verlies je het contact met wat jij zelf nodig hebt. Dat kan leiden tot een laag zelfbeeld, stress, burn-out en problemen in relaties. Het is dus belangrijk om dit gedrag te herkennen en ermee aan de slag te gaan.

Wat kun je doen?

Psychology Today geeft een aantal tips voor hoe je het beste met dit pleasegedrag om kunt gaan. Als je merkt dat je vaak fawning-gedrag vertoont, is het belangrijk om daar bewust van te worden. Probeer kleine stapjes te zetten in het uitspreken van je eigen mening en het aangeven van je grenzen.

Oefen met het zeggen van ‘nee’, ook al voelt dat in het begin moeilijk of ongemakkelijk. Het kan heel helpend zijn om dit samen met een therapeut of coach te doen, vooral als dat iemand is die ervaring heeft met trauma en copingmechanismen (de manier waarop je met een bepaalde situatie omgaat).

Herken je eigen behoeften en gevoelens

Ook het leren herkennen van je eigen gevoelens en behoeften is een belangrijke stap. Fawning ontstaat vaak doordat je hebt geleerd om je eigen emoties te onderdrukken ten gunste van anderen. Door weer in contact te komen met wat jij echt voelt en wil, kun je meer ruimte creëren voor jezelf.

7 waarschuwingssignalen dat een burn-out op de loer ligt

Deze stress-expert en psycholoog pleiten voor andere aanpak bij burn-out: ‘Stresssysteem heeft reset nodig’

Reacties