In de eerste helft van 2025 zijn er al 678 explosies of pogingen tot explosies geregistreerd door de politie. Dat betekent gemiddeld 26 explosies per week. Dat een stijging ten opzichte van vorig jaar, toen het aantal in totaal uitkwam op 644 incidenten.
Dat meldde RTL Nieuws. Het gaat vooral om explosies in woonwijken, waarbij zwaar illegaal vuurwerk zoals cobra’s wordt gebruikt. Deze krachtige explosieven zorgen voor veel schade aan spullen en gebouwen en voor angst onder bewoners.
Illegaal vuurwerk en de daders
De meeste explosies zijn gericht op woningen, blijkt uit de analyse van RTL Nieuws. Bij 1 op de 5 explosies waren bedrijven het doelwit, zoals horecazaken of bedrijven in de persoonlijke verzorging. Het illegale vuurwerk is via platforms als Telegram makkelijk te verkrijgen en relatief goedkoop. De motivatie achter deze aanslagen is wisselend: soms gaat het om ruzies binnen het criminele circuit, maar het kan ook gaan om persoonlijke conflicten of de ‘uitschakeling’ van rivalen. Andere keren wordt de overlast door jongeren gepleegd die zich niet realiseren hoe gevaarlijk hun gedrag is.
Toename van explosies in 2024
De gevolgen van explosies zijn groot, dat spreekt voor zich. Naast vernielingen aan huizen en auto’s, zijn er ook psychische gevolgen: bewoners voelen zich onveilig en kunnen last krijgen van angst en stress. Verzekeraars melden dat de schade door deze explosies inmiddels in de miljoenen euro’s loopt. Dat drukt zwaar op de getroffen gezinnen en wijken.
De huidige toename van het aantal explosies past binnen een bredere trend. In 2024 was er al sprake van een aanzienlijke stijging van het aantal explosies in Nederland. Door een explosie aan de Tarwekamp in Den Haag kwamen vijf mensen om het leven en vielen er meerdere gewonden. Volgens de politie werden er dat jaar maar liefst 1100 aanslagen met explosieven gepleegd op woningen en bedrijven, wat neerkomt op gemiddeld drie per dag. Deze trend zet zich dus door. Zo vond in april van dit jaar een explosie plaats op De Dam in Amsterdam. De auto van de dader vloog in brand, de dader overleed later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.
In vergelijking met 2021, toen er nog 212 incidenten waren, is dit een zeer sterke toename. In 2024 werden 500 verdachten aangehouden. Jos van der Stap, programmamanager ‘High Impact Crimes’ bij de politie, stelt dat het belangrijk is om ook aandacht te besteden aan de onderliggende conflicten die tot deze explosies leiden (NOS).
Overheid neemt maatregelen: woningen sluiten
De overheid probeert de situatie te bestrijden met verschillende maatregelen. Sinds begin 2024 kunnen burgemeesters makkelijker woningen sluiten waar explosies plaatsvinden. Dat betekent dat bewoners tijdelijk moeten verhuizen, wat ingrijpend is, maar soms ook nodig is om de veiligheid te garanderen. Ook zet de politie extra middelen in risicogebieden in en richt zij zich op het aanspreken van jongeren die betrokken zijn bij het gebruik van illegaal vuurwerk.
Experts benadrukken dat die aanpak alleen werkt als bewoners, politie en gemeenten samenwerken. Bewoners worden opgeroepen verdachte situaties te melden en jongeren bewust te maken van de gevaren. Alleen zo kan het aantal explosies hopelijk dalen en wordt de woonomgeving veiliger voor iedereen.
Langdurige impact op gevoel van welzijn en veiligheid
Daarnaast waarschuwen veiligheidsexperts dat explosies in woonwijken niet alleen materiële schade veroorzaken, maar ook een langdurige impact hebben op het gevoel van veiligheid en welzijn van bewoners.
Dit jaar was een woning in Almere al vier keer het doelwit van een aanslag. Bij een coffeeshop in Tilburg vond er zelfs tien keer een explosie plaats. 31 gemeenten stelden cameratoezicht in. Burgermeesters kunnen een gebied aanwijzen als veiligheidsrisicogebied, waar preventief kan worden gefouilleerd.
In Amsterdam, Rotterdam, Tilburg en Almere zijn dit jaar al dit soort zones ingesteld. De burgemeester kan er ook voor kiezen om (drugs)panden te sluiten. Dit is sinds 2024 ook bij woningen toegestaan. In de praktijk blijkt echter dat criminelen toch opnieuw toeslaan als de veiligheidsmaatregelen, die meestal tijdelijk zijn, van de baan zijn.
De landelijke aanpak: SOTE
Om de groeiende dreiging structureel te bestrijden, werd in 2024 het Strategisch Offensief Tegen Explosies (SOTE) opgezet. Dat is een samenwerkingsverband tussen politie, Openbaar Ministerie, gemeenten en andere veiligheidsdiensten. SOTE richt zich op zowel de opsporing als het verstoren van criminele netwerken achter de aanslagen.
Burgemeesters en justitie wisselen binnen SOTE sneller informatie uit, waardoor bijvoorbeeld risico-adressen eerder in beeld zijn. In combinatie met lokale wijkteams en jeugdinstanties probeert het offensief ook jongeren te bereiken die als uitvoerders worden ingezet. Volgens de politie werpt SOTE inmiddels zijn vruchten af, al blijft het dweilen met de kraan open zolang het geweld loont.
Geweld tegen politieagenten opnieuw gestegen: ‘Dit is niet normaal, vraagt om eigen maatregelen’
Uit de hand gelopen examenstunts: komt dit vaker voor, en zo ja, waar?
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
