Kan een hersenscan van je baby voorspellen of hij psychisch gezond opgroeit? Volgens nieuw onderzoek uit de VS begint de blauwdruk voor onze mentale veerkracht al ver voordat we ons eerste woord uitspreken.
Wetenschappers ontdekten dat hersenstructuren bij baby’s van drie maanden al iets zeggen over hoe ze later omgaan met emoties. Dat roept een belangrijke vraag op: als we psychische kwetsbaarheid vroeg kunnen signaleren, moeten we die kennis dan ook inzetten om bepaalde mentale problemen te voorkomen?
Ander onderzoek verklaarde eerder al waarom sommige kinderen eerder lopen dan anderen.
Kijken in het hoofd van een baby
Onderzoekers van de University of Pittsburgh scanden de hersenen van baby’s toen ze 3 en 9 maanden oud waren. Door verbindingen tussen verschillende hersengebieden in kaart te brengen, ontdekten ze dat sommige kinderen op jonge leeftijd al meer aanleg hebben om emoties goed te reguleren. Baby’s met sterkere verbindingen binnen het zogeheten central executive network bleken bijvoorbeeld later beter in staat hun emoties onder controle te houden.
Concreet betekent dat: het vermogen om verdriet, angst of frustratie te hanteren. Dat speelt een belangrijke rol in hoe kinderen zich ontwikkelen op school, in relaties en in hun mentale gezondheid.
Stress in de baarmoeder
Een tweede studie liet zien hoe stress tijdens de zwangerschap invloed kan hebben op de hersenontwikkeling van het ongeboren kind. Aanleiding was orkaan Sandy, die in 2012 de Amerikaanse oostkust trof. Onderzoekers vergeleken kinderen van moeders die tijdens de storm zwanger waren met kinderen die eerder of later geboren waren en wiens moeders dus niet zwanger waren tijdens de storm.
Op 8-jarige leeftijd bleken de hersenen van de eerste groep kinderen structureel anders te zijn. De zogenoemde basale ganglia, een gebied dat onder meer betrokken is bij emotionele controle, was bij hen vergroot. Dit hersengebied wordt in een ander onderzoek ook gelinkt aan een verhoogde kans op gedragsproblemen en stoornissen zoals autisme.
Kunnen we baby’s nu eerder helpen?
Deze bevindingen brengen enerzijds kansen: als we weten welke kinderen risico lopen, kunnen we hen vroeg begeleiden of ondersteunen. Vroege interventie zou kunnen helpen om later psychische problemen te voorkomen of te verzachten.
Maar anderzijds rijst de vraag: willen we dit wel? Moeten we baby’s al vroeg indelen op basis van mentale risico’s waarvan we nog helemaal niet weten of en hoe deze zich zullen uiten? En wat doen we met die informatie? Het voorspellen van aanleg is niet hetzelfde als het voorspellen van gedrag. Omgeving, opvoeding en toeval spelen tenslotte ook een grote rol.
Geen reden tot schuldgevoel
Belangrijk om te benadrukken: moeders moeten zich geen zorgen maken over stress die ze tijdens de zwangerschap hebben ervaren. Grote gebeurtenissen, zoals een natuurramp of persoonlijke tegenslagen, zijn vaak niet te voorkomen. Hoe het kind zich uiteindelijk ontwikkelt, hangt van veel meer factoren af dan alleen hersenscans of genetische aanleg.
De boodschap van dit onderzoek is dan ook niet dat we alles kunnen voorspellen, laat staan controleren. Maar wel dat we steeds meer begrijpen over hoe de hersenen zich vormen en reageren op invloeden van buitenaf. En dat opent de deur naar meer gerichte en tijdige zorg, als dat nodig is.
Er is al veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van baby’s. Zo schreef Metro onlangs over de positieve effecten van zingen voor je baby, en wat je tijdens de zwangerschap kunt doen om de ontwikkeling van je baby te ondersteunen.
Is dit hét moment om kinderen te krijgen? Deze politiek journalist vindt van wél
Slecht slapen? Dat kost ons miljarden per jaar
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
