Je kent het vast wel: het zonnetje schijnt, de mussen vallen nog nét niet van het dak en toch zit je binnen. En daar voel je je schuldig over, want waarom zou je met 30 graden niet gewoon lekker naar buiten gaan? Waar jij last van hebt is sunshine guilt, een bekend fenomeen dat veel mensen herkennen. Maar waar komt dit gevoel vandaan? En nog belangrijker: kun je er iets tegen doen? Metro vroeg het aan psycholoog Aukje Nauta.
De naam zegt het al, maar sunshine guilt betekent dat je een schuldgevoel ervaart als je binnenblijft op een mooie, zonnige dag. Je hebt het gevoel dat je de zonnige dag niet goed hebt benut en misschien voelt het zelfs wel als een ‘verspilde’ dag. Je kunt uiteenlopende redenen hebben om binnen te blijven: misschien moest je een belangrijke deadline halen, was je te brak om naar buiten te gaan of had je er simpelweg geen zin in. Wat de reden ook is, je hoeft je er niet schuldig om te voelen. En toch doe je dat wel.
Vanaf dit weekend en het begin van volgende week staan Nederland overigens tropische temperaturen te wachten.
Schaamte vs schuldgevoel
Waarom praten we onszelf in zo’n geval een schuldgevoel aan? Volgens Aukje Nauta is het belangrijk om in deze kwestie onderscheid te maken tussen schaamte en een schuldgevoel. „Schaamte en schuld, maar vooral schaamte, zijn gevoelens die je je door je omgeving laat aanpraten. Het gaat om wat je omgeving van je denkt.” Het kan bijvoorbeeld zijn dat je op een mooie dag binnen bent gebleven en dat een vriendin dit hoort en met ongeloof reageert: ‘Wát, zat jij buiten met dit mooie weer?’
Nauta: „Daarmee wijst ze je op de kennelijke norm dat je met mooi weer naar buiten moet, zeker in Nederland, waar de zon immers niet elke dag schijnt”, zo legt Aukje Nauta uit. „En dat kan schuld- of schaamtegevoelens bij je oproepen. Schuld verwijst naar je gedrag, zo van: ‘Ik voel me schuldig dat ik vandaag binnen ben gebleven’. Als je je schaamt, dan wijs je je hele zelf af: ‘Ik schaam me dat ik een eeuwige binnenzitter ben’. In veel gevallen zal ‘sunshine guilt’ een betere term zijn dan ‘sunshine shame’.”
Wat kun je tegen sunshine guilt doen?
„Het is belangrijk dat je in zo’n geval nadenkt over wat je eigenlijk zelf wilt en om daar dan vervolgens achter te gaan staan”, zo adviseert Aukje Nauta. Jezelf een schop onder de kont geven om alsnog naar buiten te gaan, is volgens haar niet nodig. „Als jij geen zin hebt om naar buiten te gaan, dan ga je niet. En als anderen dan zeggen ‘jeetje, ging jij niet naar buiten met dit mooie weer?’, dan zeg je gewoon: nee, want ik had daar geen zin in. Dat maakt je ook meteen authentieker.”
Volgens Aukje Nauta is het ook belangrijk om jezelf op het hart te drukken dat je niemand lastigvalt door binnen te blijven. „Ik maak onderscheid tussen schaamteloos en schaamtevrij. Als je schaamteloos bent, dan doe je met jouw gedrag een ander wat aan. Denk aan iemand schaamteloos uitschelden. Maar als jij niet naar buiten gaat omdat je daar geen zin in hebt, dan doe je daar niemand kwaad mee. In zo’n geval ben je schaamtevrij. Je laat de schaamte als het ware vrij, dus die mag er gewoon zijn.”
Omdenken bij sunshine guilt
De schaamte vrijlaten kun je volgens haar doen door het simpelweg naar iemand uit te spreken. „Dus dan zeg je bijvoorbeeld tegen een vriendin: ‘Ik schaam mij er wel een beetje voor dat ik met dit mooie weer binnen ben gebleven. Maar ja, ik doe er geen vlieg kwaad mee.’ Dan heb je het gezegd en is het klaar.” Ook kan het volgens haar helpen om er een Instagrampost aan te wijden. „Dan schrijf je bijvoorbeeld bij een foto van jezelf op de bank: ‘Mensen, geniet van de zon! Als jullie het niet erg vinden, lees ik vandaag in een koele huiskamer m’n boek uit. #(no)sunshineguilt.’”
Het erkennen én het met iemand delen is dus belangrijk. Maar daarnaast is het volgens de psycholoog ook goed om je schuld- en schaamtegevoelens om te denken. „Zie die gevoelens niet als iets slechts, maar juist als iets goeds. Ze wijzen je namelijk op wat je het liefste wil. Zoals in een koele kamer dat boek uitlezen of achterstallige mail bijwerken.”
Soms wel naar buiten gaan
Tot slot kan het volgens Nauta soms wél goed zijn om jezelf een schop onder de kont te geven. Bijvoorbeeld als je ontdekt dat je schaamte te maken heeft met dat je mentale gezondheid je ervan weerhoudt om naar buiten te gaan. Terwijl je eigenlijk weet dat je je een stuk beter zal voelen als je een ommetje maakt. „Dan is het wel echt belangrijk om over die hobbel heen te stappen. En je kunt altijd een grote zonnebril en een pet met een klep opzetten als je geen zin hebt om mensen tegen te komen en een praatje te moeten maken. En soms is juist dat praatje wél maken precies wat je nodig hebt om je beter te voelen.”
Veel migranten zitten zonder werk thuis: ‘Onze uitkering is 1300 euro per maand’
Ruim de helft van de Nederlanders stapt weleens dronken op de fiets, terwijl dat niet mag
Zo vaak moet je écht naar de tandarts, volgens experts
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
