Natuurlijk hebben we momenteel een schreeuwend woningtekort, van zo’n 400.000 huizen zelfs. Het roepen van ‘onze kinderen kunnen geen eigen huis krijgen’, klinkt echter al een eeuw lang en is van alle tijden.
Dat neemt het probleem van 2025 niet weg uiteraard. Het tekort is er en van het bestaande aanbod is een huis voor velen onbetaalbaar. Maar wie vanavond kijkt naar de eerste aflevering van Nederland op Film, kan toch concluderen: we zijn best verwend. Want al zijn er ook nu weer te weinig huizen om te kopen of te huren, de kwaliteit van wonen in ons land is vergeleken met de jaren 70, 60 en nog vroeger 1000 procent verbeterd.
Metro bekeek Nederland op Film (aflevering: Een eigen huis) alvast voor tv-rubriek Blik op de Buis. Buiten de ernst van de huidige situatie op de woningmarkt om, is dit vooral smullen geblazen van oude beelden.
Dag begint en eindigt in een eigen huis
Wim Daniëls loodst de kijker met beelden van (alleen maar) amateurfilmers door de geschiedenis van een eeuw ‘eigen huis in Nederland’. „Het fundament van ons leven”, zegt de begenadigde spreker. „De plaats waar de meeste dagen beginnen en eindigen. Veel familiezaken spelen zich er af.” Met een mooi voorbeeld over zichzelf, vertelt Daniëls hoe het leven in een eigen huis vroeger was. De tv-maker en schrijver is van 1954. „Toen ik voor het eerst onder een douche stond, waren de jaren 70 allang begonnen.”
Verschrikkelijke oranje-bruine interieurs
Voor wie al wat jaartjes in het leven onderweg is, zijn de beelden prachtig en zeer herkenbaar. Voor jongeren is het ‘staren naar de middeleeuwen’ (ook leuk). De kleding die Nederlanders droegen! Die kamers vol sigarettenrook (en dan was die kamer tegelijkertijd nog de keuken ook). En oh, wat waren die oranje-bruine interieurs uit de zeventiger jaren lelijk. Zelfs een oranje wasbak was hip. Op het dak stonden antennes om televisie met vaak ‘beeld met sneeuw’ te ontvangen. En een badkamer met douche, zoals eerder gemeld? Dat was in vroeger tijden een grote luxe.
Het is bijzonder dat er zoveel beeld is gemaakt van de bouw van een arbeiderswijk in Alkmaar, al bijna een eeuw geleden. De kernwoorden: klein en krakkemikkig. Huur werd toen contant door de huurbaas aan de voordeur afgerekend. Zo’n wijk was echter hard nodig, want ook in de vooroorlogse jaren was er geen eigen huis te krijgen. Het gevolg: huurprijzen rezen de pan uit en huurbazen deelden hun panden in steeds kleinere eenheden in.
‘Lage huur geweldig, maar nooit een eigen huis kunnen kopen’
Gezinnen met bijvoorbeeld vier kinderen leefden in ons land lange tijd op 20 tochtige vierkante meters. De huurders van weleer huren nu vaak nog steeds. „De lage maandhuur is natuurlijk geweldig”, zegt een man, „maar aan de andere kant hebben we nooit een eigen huis kunnen kopen.”
Een oplossing tegen de woningnood kwam in de jaren 50 en 60 in de vorm van flats en vooral de bekende rijtjeshuizen. Doorzonwoningen werden ze ook wel genoemd en als ‘betonnen dozen’ bezongen door Wim Sonneveld in zijn klassieker Het Dorp. Hoe Nederlands wil je het hebben? In de genoemde periode werden er meer dan 1 miljoen van die doorzonwoningen uit de grond gestampt (het kán dus wel). Maar ja, ook een feitje uit de serie: begin jaren 60 woonde 3 procent van de Nederlanders alleen. En nu? 20 procent…
De komst van de dakkapel en cv
Nogmaals, we hebben het qua kwaliteit van wonen vele malen beter dan het in Nederland ooit geweest is. Als je met die instelling Nederland op Film gaat kijken, heb je drie kostelijke kwartiertjes. De komst van de dakkapel, centrale verwarming, televisie uiteraard en een open trap in de woonkamer: het lijken nu ‘gewone dingen’, maar voor mensen die die dingen voor het eerst zagen ‘was het nogal wat’.
Ook interessant: Metro’s interview met Richard Ronald, een hoogleraar die ingaat op perspectief tijdens de wooncrisis („in Nederland heerst een fomo-gevoel als je geen koophuis hebt”).
Aantal blikken uit 5: 3,5
Nederland op Film is vanavond (vrijdag 20 juni) om 20.30 uur te zien bij Omroep Max op NPO 2. Terugkijken kan via NPO Start.
Hoe corona veel levens blijvend veranderde: ‘Alsof het virus hier aan de bomen hing’
Yolanthe Cabau openhartig over verslaafde en gewelddadige vader
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
