De afgelopen tijd rees de vraag steeds vaker: komt er meer dreiging vanuit links- of rechts-extremisme? Een hoogleraar geeft antwoord.
De AIVD ziet al langer een opkomst van sterke opkomst van extreem gedachtegoed onder de Nederlandse bevolking. Het debat is recentelijk aangezwengeld door een reeks gebeurtenissen, zoals de moord op Charlie Kirk en de rellen op het Malieveld in Den Haag.
Meer dreiging vanuit rechts-extremisme
De NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) en de AIVD (Algemene inlichtingen- en veiligheidsdienst) beschouwen extremisme als „het uit ideologische motieven bereid zijn om niet-gewelddadige en/of gewelddadige activiteiten te verrichten die de democratische rechtsorde ondermijnen”. Voorbeelden van zulke activiteiten zijn haat zaaien, extremistische theorieën verspreiden, desinformatie verspreiden, geweldplegingen en mishandelingen.
Universitair docent criminologie Elanie Rodermond stelt tegen EenVandaag dat er een grotere dreiging vanuit het rechts-extremisme is als we kijken naar het dreigingsbeeld dat de NCTV schetst. Er zijn volgens haar steeds meer rechts-extremisten in beeld gekomen. „In de laatste twee jaar zijn er ook mensen vervolgd wegens rechtsterrorisme. Dat is echt wel een nieuwe ontwikkeling.”
De Nederlandse rechts-extremistische scene wordt volgens NCTV voornamelijk geïnspireerd door het identitarisme (pleit voor behoud van nationale identiteit van ieder Europees land), nazisme en ultranationalisme. Dat gebeurt zowel in georganiseerd verband als door (invloedrijke)individuen.
Links-extremisme momenteel geen grote dreiging
De links-extremistische scene in Nederland bestaat voornamelijk uit anarchisten, communisten en antifascisten, aldus NCTV. Belangrijke thema’s binnen de scene zijn onder andere antiracisme, migratie en wonen. Het afgelopen jaren groeit het antimilitarisme en is Palestina een belangrijk onderwerp.
Links-extremisme zou volgens NCTV op dit moment geen grote dreiging zijn. „Over het algemeen wordt de dreiging vanuit het links-extremisme vanuit de NCTV als heel klein beschouwd.” Het gaat hierbij vaker om „activistische acties om doelen te bereiken”, zegt Rodermond. Links-extremisten in Nederland zetten volgens de NCTV doorgaans niet-gewelddadige middelen in ter ondersteuning van hun acties. Rodermond: „Soms zijn er individuen die daarbij over de grenzen van de wet gaan, maar over het algemeen blijft het beperkt.”
Er wordt vaak gesproken over alle verschillen tussen links- en rechts-extremisme, maar er zijn volgens de hoogleraar óók duidelijke overeenkomsten. „Je ziet dat beide stromingen op een vergelijkbare manier leden proberen te werven. En bij beide is het vormen van een gemeenschap erg belangrijk: links- en rechts-extremistische groepen draaien niet alleen om ideologie, maar het zijn echte sociale netwerken.”
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
