Naomi Hija.
Foto: Kim Das
Slachtoffers van huiselijk geweld zitten vaak jarenlang vast in een onveilige thuissituatie, zonder dat de buitenwereld het ziet, of zonder dat ze het kunnen bewijzen. Daar wil het team achter de app Evi-Safe verandering in brengen. Deze app werkt op de achtergrond, met als doel: de gebruiker in staat stellen om bewijs te verzamelen, hulp te zoeken en uiteindelijk te ontsnappen. Metro spreekt met de bedenker van de app.
„We zijn begonnen met een idee en een klein budget”, vertelt initiatiefnemer Naomi Hija, oprichter van Evi-Safe. In 2023 begon het team met het ontwikkelen van de app. De aanleiding? „Het gebrek aan laagdrempelige, digitale hulpmiddelen voor mensen die thuis in een geweldsituatie zitten.”
In Engeland zijn er al soortgelijke apps, in Nederland staat dit nog in de kinderschoenen. Dat terwijl huiselijk geweld, met name femicide, de afgelopen tijd behoorlijk in de belangstelling stond. In een week tijd werden twee vrouwen vermoord, omdat hun ex de relatiebreuk niet kon verkroppen. Het aantal meldingen bij Veilig Thuis neemt sindsdien toe. Elke acht dagen wordt er een vrouw vermoord in Nederland.
Veiligheidsmiddel en dossierbouwer in één
Evi-Safe is inmiddels beschikbaar in de Play Store, in zowel het Nederlands als Engels. Slachtoffers kunnen handsfree een geluidsopname starten met een zelfgekozen codewoord. Zo kan de opname starten op het moment dat ze worden aangevallen of bedreigd. Die opnames kunnen later veilig worden opgeslagen of gedeeld met een vertrouwenspersoon. Het slachtoffer kan er zelf voor kiezen om de gegevens te delen, als hij of zij daar klaar voor is.
„We hebben standaardzinnen in de app geprogrammeerd zoals ‘je doet ons pijn’ of ‘blijf van de kinderen af’”, legt Hija uit. Ook is het mogelijk om zelf een zin te kiezen. Zodra je die uitspreekt, begint de app met opnemen. „Binnenkort willen we de spraakherkenning uitbreiden met meerdere talen en dialecten, zoals Marokkaans, Turks of Spaans.”
Daarnaast biedt Evi-Safe een digitale plek om bewijs te verzamelen: foto’s, video’s, notities en geluidsopnames. Die dingen zijn cruciaal in juridische trajecten of in het geval van aangiftes. Slachtoffers met PTSS of andere traumagerelateerde symptomen hebben vaak moeite met het onthouden van feiten. Dat alle relevante informatie is opgeslagen, kan helpen bij de aangifte.
Samenwerking met ervaringsdeskundigen
Bij het ontwikkelen van de app werd samengewerkt met ervaringsdeskundigen. Er zitten nu ook stappenplannen in (‘Wat moet je meenemen als je moet vluchten?’), checklists, en informatie over hulporganisaties. Elke gemeente kan zelf informatie aanleveren, zodat het aanbod beter aansluit bij de lokale situatie. Den Haag was de eerste gemeente die zich bij EviSafe aansloot.
Een belangrijk onderdeel van Evi-Safe is veiligheid. De app bevat meerdere beveiligingstools, zoals pincodes en verificatiecodes. Er is een functie waarmee de gebruiker de app razendsnel kan leegmaken als de pleger toegang probeert te krijgen.
Veel plegers van huiselijk geweld vertonen extreem controlerend gedrag naar het slachtoffer toe. Zo willen de daders altijd op de hoogte zijn van waar het slachtoffer is en met wie zij afspreken. Valt het dan niet op, als ze zo’n app op hun telefoon hebben geïnstalleerd?
Hija erkent dat dat een risico kan zijn. Een wens voor de toekomst is dan ook om een volledig gecamoufleerde versie van de app te ontwerpen, zodat die niet herkenbaar is als hulpmiddel tegen huiselijk geweld. „We willen toe naar een app die je helemaal kunt verbergen, bijvoorbeeld achter een nepmenu of onschuldig ogende interface. Maar dat kost tijd, geld en doorontwikkeling. Daar werken we stap voor stap naartoe.”
Met iemand praten
Naomi Hija is zelf ervaringsdeskundige en weet hoe het voelt om niet klaar te zijn voor hulp, terwijl je tegelijk wel iets nodig hebt. „Toen ik als tiener seksueel geweld meemaakte, wilde ik met niemand praten. Wat ik wel nodig had, was een middel op de achtergrond. Een manier om bewijs te verzamelen, zonder dat iemand het wist. Dat is precies wat Evi-Safe nu biedt.”
Inzet van de FBI
Bij de ontwikkeling werd ook gekeken naar bestaande risico-instrumenten zoals de SASH-lijst, een risicoscan ontwikkeld door de FBI die ook in Nederland wordt gebruikt door politie en hulpverlening. „Het is schokkend hoe weinig mensen hiervan weten. Zelfs professionals zijn niet altijd op de hoogte”, zegt Hija. Ook worden inzichten uit het MASIC-onderzoek gebruikt, waarbij rechters kunnen beoordelen of er sprake is van intieme terreur.
De eerste testfase vond afgelopen maart plaats, met slachtoffers die inmiddels uit een onveilige thuissituatie zijn gestapt. De reacties waren positief. „Meerdere vrouwen zeiden: ‘Als ik deze app toen had gehad, had ik misschien eerder stappen durven zetten’.”
Traag met technologie
Toch blijft het een uitdaging om de app onder de aandacht te krijgen. Gemeentelijke procedures zijn traag, budgetten zijn schaars, en er is weinig ruimte voor innovatie in het sociale domein.
„Nederland zijn we traag met dit soort technologie. Terwijl de wereld supersnel verandert, blijven we achter in hoe we kwetsbare mensen ondersteunen”, zegt Hija. „Slimme technologie moet niet alleen voor winst of efficiëntie zijn, maar ook voor bescherming van kwetsbare mensen.”
Financiering
De app is ontwikkeld door een klein team. Ze hebben hem grotendeels zelf gefinancierd. „We hopen dat gemeenten en organisaties hun informatie via Evi-Safe willen delen, zodat slachtoffers op één plek alles vinden: van contact met een hulpverlener tot een checklist voor als je in paniek moet vertrekken. Want op het moment dat je wel klaar bent voor hulp, moet die er ook echt zijn.”
Om in je achterhoofd te houden: deze gebaren betekenen ‘hulp nodig’
Roep om hulplijn 116 bij huiselijk geweld: ‘Dit had mijn zus Gea nog kunnen helpen’
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
