‘Ik verbied mijn puber om met haar vriend op vakantie te gaan’

Opvoeden, hadden we er maar een handleiding voor. Het ouderschap gaat gepaard met zowel intense geluksmomenten als een hoop kopzorgen en dilemma’s. Daarom beantwoordt Sofie Vissers, hoofdredacteur van Famme en J/M Ouders en moeder van twee kinderen, wekelijks voor Metro een opvoedvraag van ouders. Deze week gaat de vraag over op vakantie gaan met een vriendje.

Deze week een vraag van Marcus (45): „Ik verbied mijn dochter (16) om alleen met haar vriend op vakantie te gaan, is dit overdreven?”

Opvoedvraag: ‘Ik verbied mijn dochter (16) om alleen met haar vriend op vakantie te gaan, is dit overdreven?’

„Hey Sofie,

Ik heb een vrouw en twee dochters van 14 en 16 jaar. De zomervakantie staat voor de deur en het lijkt erop dat deze vakantie naar Italië de laatste vakantie is waarbij we met onze beide dochters gaan. Onze jongste dochter wil nog wel mee, maar onze oudste heeft gevraagd of ze maar een paar dagen mee naar Italië kan. Dit begrijpen wij en het is heel gezond om je op die leeftijd los te maken van je ouders. Haar plan was om met twee vriendinnen een stedentrip in Nederland te gaan maken met de trein. Wij moedigden dit avontuurlijke plan aan.

Maar sinds twee maanden heeft onze dochter een vriendje en nu wil ze niet meer met haar vriendinnen op vakantie, maar met hem een weekje naar de Spaanse kust. Wij begrijpen dat ze dat ze dit wil, maar we vinden haar nog te jong om met haar vriendje op vakantie te gaan. Ze kennen elkaar pas twee maanden en hij is ook pas 16. Ze hebben nog niet bij elkaar geslapen, daar vinden wij en zijn ouders hen te jong voor. Ook zijn ouders willen niet dat ze samen op vakantie gaan. Sinds wij hebben gemeld aan onze dochter dat wij dit niet willen, is ze boos op ons en wil ze helemaal niet meer met ons naar Italië. Is ons besluit overdreven? Moeten wij haar gewoon laten gaan?

Liefs,

Een bezorgde vader“

Het antwoord

„Allereerst is het volkomen begrijpelijk dat jullie met deze vraag worstelen. Je zit in een fase waarin je kind zich snel ontwikkelt en steeds zelfstandiger wordt, maar tegelijkertijd heeft ze ook nog volop begeleiding en grenzen nodig.

In de adolescentie en zeker rond het 16e levensjaar maken jongeren enorme sprongen in autonomie en identiteit. Ze willen zich losmaken van hun ouders en voelen de behoefte om serieus genomen te worden in hun keuzes. Dat ze nu boos is, hoort daarbij. Het betekent niet dat jullie iets fout hebben gedaan, maar dat je dochter zich aan het losmaken is. Dat doet soms pijn aan beide kanten.

Tegelijkertijd is grenzen stellen in deze fase essentieel. Juist omdat de hersenen van jongeren nog in ontwikkeling zijn. De prefrontale cortex, die nodig is om risico’s goed in te schatten, plannen te maken en impulsen te beheersen, is nog niet volgroeid. Onderzoek laat zien dat jongeren tussen 14 en 17 jaar extra gevoelig zijn voor emoties en prikkels, en daardoor in spannende situaties vaker impulsief of risicovol gedrag vertonen.

Het hangt van het kind af

Kijk goed naar wat jouw dochter aankan. De ene 16-jarige is de andere niet. Leeftijd alleen zegt niet alles over wat een kind aankan. Waar de ene puber op zijn of haar 16e al behoorlijk zelfstandig is, kan de ander nog heel erg leunen op zijn of haar ouders of verzorgers. Het hangt af van meerdere factoren, zoals karakter, eerdere ervaringen, sociale vaardigheden, impulsbeheersing en het vermogen om verantwoordelijkheid te nemen.

Het is goed om je het volgende af te vragen en om deze vragen ook met je dochter te bespreken.

• Kan je dochter haar grenzen aangeven?
• Hoe gaat ze om met conflicten of teleurstellingen?
• Neemt ze verantwoordelijkheid voor haar keuzes, of laat ze zich snel beïnvloeden?
• En, minstens zo belangrijk, voelt ze zich veilig genoeg om te praten met haar vriend als iets spannend, onduidelijk of ongemakkelijk is?

Intens en intiem

Een vakantie met een vriendje is niet zomaar ‘gezellig op reis’, het is intens, intiem en vraagt om veel zelfstandigheid én relationele vaardigheden. Als ouder ben je degene die beter dan wie ook kan inschatten of jouw kind daar emotioneel aan toe is.

Het stellen van grenzen is dan geen wantrouwen, maar een uiting van zorg: jij kent je kind, ziet haar in context, en mag vanuit die betrokkenheid zeggen: „Voor jou, op dit moment, is dit nog niet passend.”

Veelomvattend

Daarnaast gaat dit niet alleen over zelfstandigheid, maar ook over intimiteit en emotionele veiligheid. Een eerste vakantieweek met een vriendje, zonder eerdere logeerervaring en zonder stabiele basis, is niet alleen praktisch maar ook emotioneel veelomvattend. Voor jongeren kan dat best overweldigend zijn en jullie voelen dat intuïtief goed aan.

Het is dus niet alleen legitiem, maar ook pedagogisch verantwoord dat jullie deze grens stellen. En het feit dat zijn ouders er hetzelfde in staan, onderstreept dat jullie hier als opvoeders op één lijn zitten – iets dat heel krachtig en belangrijk is.

Wat kun je doen?

• Blijf in verbinding, ondanks de boosheid. Zeg iets als: ‘We zien dat je er veel verdriet van hebt en dat raakt ons ook. Dit komt niet voort uit wantrouwen, maar uit zorg.’
• Leg het uit vanuit vertrouwen, niet vanuit angst. Bijvoorbeeld: ‘We vinden jou heel verantwoordelijk, maar deze situatie vraagt om ervaring en stabiliteit en dat is nu nog pril.’
• Denk in alternatieven: stel voor om haar vriendje een paar dagen mee te laten komen naar Italië of bespreek een andere vorm van samenzijn later deze zomer.
• Geef perspectief: dit is een nu even niet, geen voor altijd niet. Als hun relatie doorzet, kunnen jullie daar later samen op een andere manier vorm aan geven.
• Bouw het op. Laat ze beginnen met een weekendje weg in Nederland. Mocht de relatie doorzetten, dan zouden ze een volgende vakantie wat langer en verder weg kunnen

Uiteindelijk draait het hier niet om controle, maar om zorg en richting geven. Precies wat pubers nodig hebben, ook als ze het nu niet accepteren. Ik wens jullie hoe dan ook een fijne vakantie!”

Lees hier het verhaal van Florian, hij wil niet dat zijn dochter (16) met haar vriendje op vakantie gaat: ‘Doet ze maar als ze 18 is’

Benieuwd naar meer antwoorden op vragen over opvoeding? In deze stukken geven we ook advies:

• Sannes 16-jarige zoon kwam thuis met het nieuws dat hij een meisje, ook 16 jaar oud, zwanger heeft gemaakt. Wat nu?
• Rolien wil graag weer eens op date met haar man, maar de oppas heeft afgezegd. Kan zij haar dreumes en peuter alleen thuislaten?
• Jack (7), de zoon van Emma, heeft vaak geen zin om naar een feestje te gaan als hij uitgenodigd wordt. Moet ze hem dwingen toch te gaan?
• Wat als je volwassen kind niet helpt in het huishouden? Je moet toch samen de boel runnen én je kinderen wat verantwoordelijkheid bijbrengen. Hoe doe je dat?

Reacties