‘Kan ik mijn zoon alleen thuislaten op de dagen waarop werk?’

Opvoeden, hadden we er maar een handleiding voor. Het ouderschap gaat gepaard met zowel intense geluksmomenten als een hoop kopzorgen en dilemma’s. Daarom beantwoordt Sofie Vissers, hoofdredacteur van Famme en J/M Ouders en moeder van twee kinderen, wekelijks voor Metro een opvoedvraag van ouders. Deze week gaat de vraag over kinderen en of je hen alleen thuis kunt laten.

Deze week een vraag van Sylvia (35): „Kan ik mijn zoon (11) in zijn vakantie alleen thuislaten op de dagen waarop ik werk?”

Opvoedvraag: ‘Kan ik mijn zoon (11) in zijn vakantie alleen thuislaten op de dagen waarop ik werk?

„Ha die Sofie,

Ik heb een zoon van 10 en ik doe het ouderschap alleen. Ik werk drie dagen per week en tot voor kort ging mijn zoon doordeweeks en in de vakanties naar de BSO. Inmiddels is hij de oudste op de BSO en wil hij er niet meer naartoe. Heel begrijpelijk en gezond, vind ik. Hij blijft nu na school steeds drie middagen in de week alleen thuis, dat is zo’n twee uurtjes. De buurvrouw is achterwacht voor als hij wat nodig heeft, maar hij heeft nog nooit een beroep op haar hoeven doen. Ik werk in de buurt, houd appcontact met hem gedurende de middag en ben in principe zo thuis als er nood aan de man is.

Het gaat eigenlijk altijd goed. Mijn zoon kent zijn verantwoordelijkheden en eet niet de hele snoeppot leeg. We hebben afgesproken dat hij vanaf 16.00 uur op de iPad mag en ik kan dat niet controleren, maar ik vertrouw hem hierin en wil hem ook dit vertrouwen geven. Want mijn visie is dat hij zich vanuit vertrouwen het beste kan ontwikkelen. Nu is het wel zo dat ik in de zomer gewoon doorwerk en mijn zoon dan drie volledige dagen alleen thuis zou zitten. Hij vindt dit zelf geen probleem. Zelf twijfel ik of ik dit moet willen. Niet zozeer omdat ik hem niet vertrouw, maar misschien wel omdat het zielig is. Tegelijkertijd heb ik niet zo’n groot sociaal vangnet om ons heen. Vind jij dat het moet kunnen?

Alvast bedankt voor je advies!

Een verantwoordelijke moeder”

Het antwoord

„Wat goed dat je hier zo bewust over nadenkt. Vragen over alleen thuisblijven krijgen wij regelmatig op de redactie van J/M Ouders. Ik snap dat je als alleenstaande moeder moet roeien met de riemen die je hebt, maar je tegelijkertijd je kind niet tekort wil doen. Een lastig dilemma.

Kinderpsycholoog Tischa Neve heeft ons eerder uitgebreid advies gegeven over deze vraag. Volgens haar hangt het erg af van het kind of en hoe lang je het alleen thuis kunt laten. „Er is geen vaste leeftijd waarop het ‘mag’. Het draait vooral om wat jouw kind aankan. Is hij eerder alleen thuis geweest? Kan hij zichzelf goed vermaken? En belangrijker nog: wíl hij dit eigenlijk wel, of zegt hij dat vooral om jou een plezier te doen?”

Dagenlang

Zo te horen ben jij bewust bezg met het geven van verantwoordelijkheden aan je zoon. Je zoon is eraan gewend om even alleen te zijn. Er is een achterwacht in de buurt, er zijn duidelijke afspraken over schermtijd en snoep en er is vertrouwen. Volgens Tischa Neve is het wel is het goed om grenzen voor jezelf te bepalen over het alleen thuisblijven: „Probeer je kind niet dagenlang alleen thuis te laten. Als je kind een dag alleen is geweest, zorg dan dat hij de volgende dag met jou of iemand anders is.”

Ook is het belangrijk om contact te houden met je zoon, zodat hij weet dat je er voor hem bent. Neve: „Maak ook afspraken over het contact gedurende de dag. Bel je je kind een keer per dag en op een bepaald tijdstip? Hou je contact via de app en zo ja, hoeveel? Probeer je kind niet te veel te controleren, maar maak samen afspraken en probeer iedere dag even in te checken hoe de dag vergaat.”

Loyaal

Dat je zoon er zelf geen probleem van maakt, is niet onbelangrijk. Maar vergeet niet dat kinderen loyaal aan hun ouders zijn. Ze willen hun ouders helpen, vooral als ze zien dat iets druk of lastig te organiseren is. Maar dat betekent niet automatisch dat het goed voor ze is om lange dagen alleen te zijn.

Je kunt met je kind bespreken wat hij die dagen van plan is. Neve adviseert hierover: „Spreek de dag samen door. Wat wil hij gaan doen? Gaat hij ook even naar buiten, of blijft hij vooral binnen? Lukt het om van het scherm af te komen of heeft hij daar hulp bij nodig?” Neve benadrukt ook hoe belangrijk het is om dit soort afspraken samen te maken. „Niet vanuit controle, maar vanuit verbinding. En check ook even bij het kind: lukt het om niet de hele dag op de iPad te zitten? Gaat het lukken om niet de hele tijd te snaaien? Hoe kunnen jullie dat samen aanpakken?”

Regels

In de Nederlandse wet staat nergens precies vanaf welke leeftijd een kind alleen thuis mag blijven. Wel geldt: je mag een hulpbehoevend kind niet zonder toezicht achterlaten. Een baby alleen thuislaten voor een dutje is dus echt uit den boze. Maar bij een zelfstandige 11-jarige die goed weet wat hij doet en wie hij kan bellen als het nodig is, ligt dat anders. Toch is het goed om voorzichtig te blijven. De vuistregel? Kinderen van 11 kun je best even alleen laten, maar liever geen hele dag en zeker niet meerdere dagen achter elkaar.

Volgens de leidraad over alleen thuisblijven:

• Kinderen van 8–10 jaar worden nog niet als zelfstandig genoeg gezien om langere tijd alleen thuis te blijven. Oefenen mag, maar slechts een half uurtje per keer.
• Vanaf 11–12 jaar wordt het acceptabel geacht om kinderen overdag alleen te laten, voor 1,5 à 2 uur.

Vertrouwen is een mooi uitgangspunt in de opvoeding en dat straal jij ook duidelijk uit. Kinderen ontwikkelen zich juist doordat ze vertrouwen krijgen. Maar dat vertrouwen mag ook hand in hand gaan met zachte kaders, variatie in de week en afstemming op wat een kind nodig heeft.

Dus: is het zielig als je kind een dagje alleen thuis is? Niet per se. Maar drie dagen achter elkaar, iedere week in de vakantie? Dan is het goed om even opnieuw naar de balans te kijken. Niet vanuit angst, maar vanuit zorg. En vanuit het idee dat ook alleen zijn, net als samenzijn, een gezonde dosering verdient.

Opties voor opvang

Er zijn gelukkig meer mogelijkheden dan je misschien denkt als het gaat om opvang in de zomervakantie, ook buiten de BSO en familie of vrienden om. Denk bijvoorbeeld hieraan:

• Ruilen met andere ouders. Een heel toegankelijke en vaak gezellige oplossing: spreek af met ouders van vriendjes of klasgenootjes. Jij vangt op een dag hun kind(eren) op, zij doen dat op een andere dag voor jou.
• Oppas aan huis (vaste oppas of student). Bijvoorbeeld een vertrouwde oppas, een oudere buurjongen/-meisje of een oppasstudent via een platform als Charly Cares of Oppasland. Je kind blijft in zijn vertrouwde omgeving en het is flexibeler dan de BSO.
• Zomerkampen of themadagen. Veel organisaties bieden sport-, knutsel-, techniek- of taalkampen aan, vaak voor een paar dagen tot een week.
• Natuur- of buitenspeelopvang. Sommige regio’s hebben vakantieopvang buiten, bijvoorbeeld via Scouting, Natuurmonumenten of stadsboerderijen.
• Vakantieopvang via school of wijkcentrum. Soms organiseren scholen of wijkcentra dagopvang, creatieve middagen of sportdagen.

Combineren is vaak de sleutel. Bespreek met je zoon wat hij leuk zou vinden. Meestal werkt een mix van opties het beste: één dag speeldate, één dag BSO of kamp en één dag alleen thuis. Ik wens jullie beiden een hele fijne zomervakantie!”

Lees hier het verhaal van Merel (34): ‘Toen de oppas afzegde, lieten we onze dreumes alleen thuis’

Benieuwd naar meer antwoorden op vragen over opvoeding? In deze stukken geven we ook advies:

• Sannes 16-jarige zoon kwam thuis met het nieuws dat hij een meisje, ook 16 jaar oud, zwanger heeft gemaakt. Wat nu?
• Rolien wil graag weer eens op date met haar man, maar de oppas heeft afgezegd. Kan zij haar dreumes en peuter alleen thuislaten?
• Jack (7), de zoon van Emma, heeft vaak geen zin om naar een feestje te gaan als hij uitgenodigd wordt. Moet ze hem dwingen toch te gaan?
• Wat als je volwassen kind niet helpt in het huishouden? Je moet toch samen de boel runnen én je kinderen wat verantwoordelijkheid bijbrengen. Hoe doe je dat?

Reacties